Η 25η Μαρτίου έχει διπλή σημασία για τους Έλληνες. Είναι Θρησκευτική και Εθνική γιορτή συγχρόνως.
Είναι θρησκευτική, γιατί γιορτάζουμε τον Ευαγγελισμό της Υπεραγίας Θεοτόκου και Εθνική, γιατί η ημέρα αυτή σηματοδοτεί την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης ενάντια στην Οθωμανική κυριαρχία το 1821.
Την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης που κήρυξε το 1821, ο Αρχηγός της Φιλικής εταιρείας Αλέξανδρος Υψηλάντης.
Η πρόταση εορτασμού έγινε λίγα χρόνια αργότερα, το 1834, από τον Παναγιώτη Σούτσο, ενώ καθιερώθηκε επίσημα το 1838, με Βασιλικό Διάταγμα της Κυβέρνησης Όθωνος.
Η Μεγάλη Επανάσταση του 1821 αποτελεί την κορυφαία
προσπάθεια των Ελλήνων να αποκτήσουν την ελευθερία τους. Παρά τις
δυσκολίες και τα προβλήματα, εσωτερικά και εξωτερικά, η Επανάσταση πέτυχε το στόχο της. Μέσα σε σχετικά σύντομο διάστημα, ως το 1830, η Ελλάδα κέρδισε την ανεξαρτησία της έστω και με περιορισμένα σύνορα. Η Επανάσταση ξεκίνησε από τη Πελοπόννησο και μετά εξαπλώθηκε σε όλη την Ελλάδα
Η σημασία της ημερομηνίας
Η 25η Μαρτίου, ημέρα του Ευαγγελισμού, είχε οριστεί ως ημέρα έναρξης της Ελληνικής Επανάστασης από τον Αρχηγό της Φιλικής Εταιρείας Αλέξανδρο Υψηλάντη "ως ευαγγελιζομένη την πολιτικήν λύτρωσιν του ελληνικού έθνους".
Η ημερομηνία αυτή θεωρήθηκε ως σημείο αναφοράς από τις πρώτες ήδη ημέρες της Επανάστασης, και μάλιστα ως έναρξη ειδικής χρονολόγησης, ακόμα και σε περιοχές που είχαν επαναστατήσει νωρίτερα.
Ο εορτασμός "εἰς
τὸ διηνεκὲς" της Επανάστασης την 25η Μαρτίου καθιερώθηκε το 1838 με το
Βασιλικό Διάταγμα 980 / 15(27)-3-1838 της Κυβέρνησης Όθωνος και
συγκεκριμένα του Γεώργιου Γλαράκη, γραμματέα της Επικρατείας (υπουργού)
επί των Εκκλησιαστικών, Δημοσίας Εκπαιδεύσεως και Εσωτερικών.
Ο
Γλαράκης ήταν ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους του Ρωσικού
κόμματος, των Ναπαίων, που εκείνη την περίοδο απολάμβανε την εύνοια του
Όθωνα. Ο Όθωνας προσπαθούσε να ενισχύσει τη δημοτικότητά του
προσεταιριζόμενος την απήχηση των εκφραστών της Ορθοδοξίας, και
ενδεχομένως σε αυτό να οφείλεται η θρησκευτική χροιά του διατάγματος και
η καθιέρωση της εορτής.
Ωστόσο, κατά τον πρώτο εορτασμό της
επετείου, το 1838, από τους ξένους πρέσβεις και προσωπικό πρεσβειών
απουσίασαν από την εορτή μόνο αυτοί της Ρωσίας και της Αυστρίας με τους
υπαλλήλους τους.
Ο πρώτος εορτασμός στην Αθήνα όπου συμμετείχαν ο
Βασιλιάς Όθων και η Βασίλισσα Αμαλία, πολιτικές και στρατιωτικές αρχές
και πλήθος λαού, έγινε στον Ναό της Αγίας Ειρήνης. Ο Μητροπολιτικός Ναός
των Αθηνών θεμελιώθηκε την 25 Δεκεμβρίου 1842 και αφιερώθηκε στον Ευαγγελισμό
της Θεοτόκου για να τιμηθεί η 25 Μαρτίου 1821.
Ο εορτασμός της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 γίνεται στην Ελλάδα,
την Κύπρο και σε κέντρα των Ελλήνων της διασποράς στις 25 Μαρτίου κάθε
χρόνο, την ημέρα εορτασμού και του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Συνήθως οι
εκδηλώσεις εορτασμού περιλαμβάνουν παρελάσεις και άλλες εορταστικές
εκδηλώσεις την ίδια ημέρα ή την προηγούμενη. Οι μεγαλύτερες
εκδηλώσεις είναι στρατιωτική παρέλαση στην Αθήνα την 25η Μαρτίου, ενώ
την προηγούμενη, στις 24 Μαρτίου, γίνεται μαθητική παρέλαση. Σε άλλους
Δήμους γίνονται παρελάσεις στρατιωτικών τμημάτων, μαθητών, συλλόγων κλπ.
καθώς και δοξολογίες σε ναούς.
Είναι η πιο σημαντική ημερομηνία στην ιστορία της Νεώτερης Ελλάδας, ως αφετηρία της Εθνικής παλιγγενεσίας.
Ως
ημερομηνία έναρξης της Eπανάστασης θεωρείται και η 24 Φεβρουαρίου,
οπότε άρχισε η επανάσταση Ελλήνων στη Βλαχία με την προκήρυξη του
Aλέξανδρου Υψηλάντη Μάχου υπέρ Πίστεως και Πατρίδος. Έκτοτε και με άλλες
επαναστατικές πράξεις που έλαβαν χώρα πολύ πριν την 25η Μαρτίου
απλώνεται η επανάσταση στον ελλαδικό χώρο, έως ότου καταλήγει στην
επικράτεια της Πελοποννήσου. Το ότι οι εχθροπραξίες είχαν ξεκινήσει πριν
την 25 Μαρτίου μαρτυρείται και από τις ειδήσεις που διασώθηκαν στην
«Αλληλογραφία του εν Πάτραις Ολλανδικού Προξενείου: 1821», δεδομένου ότι
η ολλανδική κυβέρνηση δια του πρέσβη της στην Πάτρα ενημερώθηκε κατά
την 23η Μαρτίου, ότι «από τινος χρόνου σοβούσα επικίνδυνος κατάστασις
εξέσπασε και ότι οι Έλληνες ανέλαβον τα όπλα κατά του δυνάστου».
Η
επίσημη διακήρυξη των επαναστατών προς τις ξένες κυβερνήσεις έγινε με
προκήρυξη της "Μεσσηνιακής Γερουσίας" την 25 Μαρτίου 1821.
Η 25/3
λογίζεται ως αρχή της Επανάστασης σε δικαστικό έγγραφο της Προσωρινής
Διοίκησης της Ελλάδος του 1823, όπου το "Επαρχικόν Κριτήριον
Τριπολιτζάς" (είδος δικαστικού οργάνου) αναφέρει ότι "η αποστασία
ηκολούθησε εις τας 25 Μαρτίου”.
Το έγγραφο
του Κωλέττη, τότε Υπ. Εσωτερικών, έχει ημερομηνία 22 Ιαν./2 Φεβρ. 1835
και προτείνει στον Βασιλέα τη θέσπιση εορτασμών με πανελλήνιους αγώνες
παρόμοιους με αυτούς της αρχαίας Ελλάδας. Η εισήγησή του είναι σε
γαλλική γλώσσα με γερμανική περίληψη. Αναφέρει ότι ο "περίφημος
Γερμανός" (celebre Germanos) κήρυξε την Επανάσταση στις 17 Μαρτίου 1821
στην Αγία Λαύρα, και ότι η επανάσταση γενικεύτηκε στην Πελοπόννησο την
25 Μαρτίου την οποία και θεωρεί ως εναρκτήρια ημερομηνία μιας νέας
εποχής για την Ελλάδα. Λέει μάλιστα ότι υπήρχε προφητεία των Μοναχών του
Μεγάλου Σπηλαίου ότι σ' αυτή την ημερομηνία θα συνέβαινε αναγέννηση της
Ελλάδος, και ότι οι Οθωμανοί της Πελοποννήσου το γνώριζαν και κάθε
χρόνο αυτή την ημερομηνία έπαιρναν έκτακτα μέτρα ασφαλείας (Διαμαντής,
σ. 314).
Οι εορτασμοί που πρότεινε ο Κωλέττης περιλάμβαναν διαγωνισμούς
στις τέχνες και τα γράμματα και σε διάφορα αγωνίσματα. Θα γίνονταν στην
Τρίπολη, την Αθήνα, την Ύδρα και το Μεσολόγγι, εκ περιτροπής μέσα σε μία
τετραετία, όπως στην αρχαιότητα οι Ολυμπιακοί, οι Πυθικοί κτλ.
Το
1836 τιμήθηκε η 25η Μαρτίου σε συνδυασμό με τα Καλάβρυτα και τον Π.
Πατρών Γερμανό με χάλκινο μετάλλιο που κόπηκε με την ευκαιρία του γάμου
του βασιλιά Όθωνα και της Αμαλίας. Σε αυτό εικονίζεται η θρυλική σκηνή,
με τον Γερμανό να κρατά υψωμένη σημαία και σταυρό και δύο ένοπλους
αγωνιστές σε κίνηση ορκωμοσίας ή χαιρετισμού. Φέρει την επιγραφή "ΘΕΟΣ
ΤΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΜΟΥ ΚΑΙ ΥΨΩΣΩ ΑΥΤΟΝ - ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ 25 ΜΑΡΤ. 1821" (το απόφθεγμα
είναι από την Έξοδο, ιε', 3).
Η άλλη όψη του μεταλλίου εικονίζει τον
Γερμανό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.